
BORNHOLM - Turystyczny Raj
Bornholm oferuje przede wszystkim piękne widoki, ponad 235 km dróg rowerowych, pola golfowe, tropikalny park motyli, liczne zabytki oraz świetne warunki do windsurfingu i wspinaczki skałkowej.Ta niewielka wyspa (588 km2), położona niecałe 100 km od polskiego wybrzeża, od ponad stu lat przyciąga turystów swoją niezwykłą atmosferą, wspaniałą przyrodą i wyjątkowymi krajobrazami.
Oprócz znajdujących się na północy klifów, Bornholm znany jest również z ogromnego lasu Almindingen, trzeciego co do wielkości kompleksu leśnego w Danii, będącego doskonałym miejscem na piesze wycieczki wśród starych drzew bukowych, skał i leśnych jezior.
Południe wyspy to raj dla miłośników plaż, ciągnących się kilometrami piaszczystym wybrzeżem. Piękne widoki to jednak nie wszystko, co oferuje Bornholm. Na turystów czeka Hammershus - największy w Skandynawii kompleks ruin średniowiecznego zamku. Ważnym elementem historii wyspy jest również Louiselund - jedno z największych w Danii skupisk tajemniczych menhirów. Kompleks, który odgrywał istotną rolę w życiu duchowym Bornholmczyków, składa się z 51 ogromnych kamieni kultowych, z których najwyższe mają ponad 2 m wysokości.




BORNHOLM - Historia Duńskiej Wyspy
Bornholm nie zawsze był wyspą. Podobnie jak większość duńskich wysp (a jest ich ponad 400, z czego ok.150 zamieszkałych), połączony był z kontynentem ok.13.000 lat temu, czyli w erze lodowcowej. Bornholm stanowił zakończenie małego półwyspu w dzisiejszej płn.Polsce, połączonego z kontynentem wielkim lodowcem.
Zamieszkały był od ok. 11.000 lat p.n.e.(epoka kamienia łupanego), co potwierdzają odnalezione narzędzia i broń z krzemienia. Rolnictwo zaczęło rozwijać się na Bornholmie już ok. 6.000 lat p.n.e.
Z epoki brązu pochodzą grobowce - kurhany, które można zobaczyć w wielu miejscach na wyspie. Epoka brązu pozostawiła po sobie (głównie na płn. Bornholmie) ryty naskalne w Madsebake sprzed prawie 3.000 lat tzn. wyciosane w skałach przedstawienia -najczęściej - okrętów i symboli słońca, które najprawdopodobniej, zgodnie z ówczesnymi wierzeniami, miały znaczenie kultowe.
Innym, nieco młodszym, zabytkiem prehistorii wyspy są tzw. menhiry z ok. 1100 roku p.n.e., czyli kamienie kultowe -m.in. koło Nexø i Listed. Są to ustawione pionowo w grupach kamienie bez inskrypcji, prawdopodobnie na pamiątkę ważnych wydarzeń. Z lat ok. 550-600 p.n.e. pochodzi największy w całej Skandynawii, liczący ponad 2.300 szt. zbiór małych figurek ze złota (tzw. Guldgubber) znajdujący się w Muzeum Bornholmu.
Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa w połowie XI.w niezależny do tej pory Bornholm został przyłączony do Danii, i ze względu na swe strategiczne położenie na Bałtyku stał się przedmiotem walk między Kościołem a królem. Bornholm był wówczas podległy biskupowi z Lund, który w XIII w. nakazał budowę potężnej warowni-zamku Hammershus, mającej bronić wyspy przed wojskami króla duńskiego.
W 1457 r. wyspa była świadkiem wielkiej bitwy morskiej, w której flotylla kaprów gdańskich rozbiła połączoną flotę duńsko-inflancką wspierającą Krzyżaków w wojnie z Polską. W 1658 r. Dania utraciła płd. Szwecję i leżący w jej pobliżu Bornholm dostał się na krótko pod panowanie szwedzkie. Mieszkańcy wyspy, pragnący jednak pozostać pod koroną duńską, powstali przeciw Szwedom pod dowództwem miejscowych bohaterów: Paula Ankera, Willuma Clausena oraz Jensa Kofoeda i pokonali najeźdźców. Wojska szwedzkie opuściły wyspę w ciągu 2 lat.
Wieki kolejne to okres rozwoju rolnictwa, rybołówstwa, przemysłu (wydobycie i obróbka granitu, przemysł ceramiczny), szkolnictwa podstawowego i średniego (liceum bornholmskie datuje się z 1512 r.) i kultury (teatr na Bornholmie pochodzi z r.1823 i jest on w tej chwili najstarszym czynnym teatrem w Danii).
W r.1866 wyspa otrzymała stałe połączenie promowe z Kopenhagą, co zapoczątkowało rozwój turystyki. Egzotyka wyspy urzekła początkowo kopenhaskich mieszczuchów, potem dołączyli do nich Niemcy, głównie z Niemiec płn. Turystyka stała się szybko ważną gałęzią gospodarki bornholmskiej, wybuch I Wojny Światowej zahamował jednak jej rozwój. Okres międzywojenny był ponownie czasem harmonijnego rozwoju społeczeństwa i gospodarki Bornholmu, do czego wydatnie przyczyniła się budowa na wyspie sieci wąskotorowych linii kolejowych (obecnie zlikwidowanych). II Wojna Światowa spowodowała wielkie spustoszenia na wyspie. 8. i 9. maja 1945 r., Bornholm został zbombardowany przez sowieckie lotnictwo, głównie w Rønne i Nexø. Potem był okupowany przez wojska sowieckie do 6.kwietnia 1946 r.
Turystyka na Bornholmie
Bornholm budzi zainteresowanie turystów już od ponad 150 lat. Pierwszymi - dzięki otwarciu w r.1866 regularnego połączenia promowego z Kopenhagą byli jej mieszkańcy, których urzekła egzotyczna uroda wyspy. Po nich przybyli Niemcy, wykorzystując połączenie promowe z Sassnitz oraz Świnoujścia i Kołobrzegu (te ostatnie należały wówczas do Niemiec).
Upodobali sobie oni szczególnie okolice Allinge-Sandvig, gdzie nowe eleganckie hotele z "importowanym" z Niemiec personelem zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu. Poza Duńczykami na wyspę zaczęli przyjeżdżać Norwedzy i Szwedzi oraz Niemcy, a nawet i Holendrzy oraz Brytyjczycy znaleźli drogę na Bornholm.
Oblicza się, że średnio w ciągu roku odwiedza wyspę ponad 400.000 turystów. W ostatnich latach zaczęli wyspę odkrywać turyści z Polski i ich ilość zwiększa się z każdym rokiem.




Infrastruktura Bornholmu
Świetnie rozbudowana infrastruktura turystyczna Bornholmu, szczególnie przyjazna rodzinom z dziećmi, jest w stanie zapewnić wszystkim przybyszom nocleg i wyżywienie. Istnieje tu kilkadziesiąt hoteli i pensjonatów różnej kategorii - od luksusowych do obliczonych na przeciętnych turystów, które łącznie oferują ponad 9.000 miejsc.
Do tego należy doliczyć prywatne kwatery (ok.12.000 miejsc) i domki letniskowe i campingowe o łącznej ilości miejsc ponad 17.000.
Natura Bornholmu
Natura małej wyspy Bornholm jest naprawdę urzekająca i mieści w sobie wszystko: porywające swym dramatyzmem klify na północnym Bornholmie, tajemniczy stary las Almindingen na środku wyspy ze swymi urokliwymi małymi jeziorkami i łagodne plaże na wybrzeżu wschodnim.
2/3 powierzchni wyspy to granit liczący sobie ponad 1,4 mld lat, wydobywany od wieków i zdobiący wiele budynków w Kopenhadze (np. budynek duńskiego parlamentu Folketing), a nawet w Szkocji czy w Rydze na Łotwie.
Klifowe wybrzeża północnego Bornholmu fascynują do dziś malarzy i turystów. Muzeum Sztuki w Rø przy tzw. Świętych Skałach (Helligdomsklipperne) zyskało dzięki nim malowniczą i groźną oprawę. Granitowemu podłożu wyspy zawdzięczać też można powstanie leżącego niedaleko od Rø wodospadu Døndalen i pełnych uroku Rajskich Wzgórz (Paradisbakkerne) czy Doliny Echa (Ekkodalen).




Klimat Bornholmu
Klimat: łagodny, o największej w Danii ilości godzin nasłonecznienia, stosunkowo mało opadów; wiosna nieco późniejsza niż w pozostałych regionach Danii, długie ciepłe lata oraz pogodne jesienie i stosunkowo łagodne zimy.
Chociaż Bornholm jest niewielki, nawet tu występują spore różnice temperatury i ilości opadów. W położonym w centrum wyspy lesie Almindingen temperatura jest przez cały rok na ogół niższa o kilka stopni niż na wybrzeżach wyspy, zaś przeciętna ilość rocznych opadów wyższa o ok. 200 ml rocznie niż w odległym o zaledwie 15 km Rønne.
Latem temperatura powietrza na wyspie może osiągnąć nawet ponad 30 st Celsjusza, zaś wody - do 22., wyspa od kilkudziesięciu lat nazywana jest "Majorką Północy" oraz "Słoneczną Wyspą" przez odwiedzających ją turystów. Te opinie potwierdzają również świetnie się w tym klimacie czujące i pięknie tu dojrzewające drzewa figowe oraz morwowe. Marynowane figi to ponadto jeden z bornholmskich specjałów, niedostępnych w pozostałych regionach Danii.
Kultura Bornholmu
Bornholm to nie tylko urokliwa natura, piękna pogoda i mile spędzone wakacje. Wyspa ma również głęboko zakorzenione tradycje kulturalne. Najlepszym tego dowodem jest fakt, że teatr w Rønne, zbudowany w r.1823 to najstarszy czynny do dziś teatr w Danii.
Dumą wyspy jest słynny duński malarz Oluf Høst, którego nastrojowe obrazy podziwiać można w bornholmskim Muzeum Sztuki w Rø oraz znany pisarz Martin Andersen z Nexø, którego dom rodzinny udostępniony jest zwiedzającym.
Rzemiosło artystyczne na wyspie zapoczątkowane zostało poprzez produkcję tzw. zegarów bornholmskich (przypominają znane w Polsce zegary gdańskie i ich kolekcję można obejrzeć w Muzeum Bornholmu w Rønne). Dziś tradycję rzemiosła artystycznego podtrzymują licznie tu osiadli twórcy ceramiki artystycznej i szkła artystycznego oraz wyrobów tekstylnych.
Latem wyspa tętni życiem muzycznym, odbywa się tu bowiem wiele festiwali i koncertów muzyki poważnej oraz jazzowych; wszystkie z udziałem czołowych muzyków duńskich i zagranicznych.



Administracja
Położenie geograficzne: 15 stopni długości geograficznej wschodniej 55 stopni szerokości geogr. północnej
Czas: w płd. części Bornholmu istnieje punkt przecięcia przez południk wyznaczający długość geogr.wyspy, a zarazem określający tzw.czas środkowo-europejski (zwany w Danii "czas Gudhjem")
Powierzchnia: 588 km kw.
Długość linii brzegowej: 140 km
Odległości: do Szwecji (Ystad) 30 km do Kopenhagi 130 km do Świnoujścia: 90 km
Klimat: łagodny, o największej w Danii ilości godzin nasłonecznienia, stosunkowo mało opadów; wiosna nieco późniejsza niż w pozostałej Danii, długie ciepłe lata, pogodne jesienie, łagodne zimy
Ukształtowanie terenu: nizinny, lekko pofałdowany, najwyższy punkt Rytterknaegten 162 n.p.m.
Liczba ludności: ok. 45.000, głównie rdzenni bornholmczycy oraz ludność napływowa z pozostałej Danii, niewielka ilość z Niemiec, Szwecji i Polski
Religia: protestantyzm (ponad 20 jego odmian), katolicyzm (w b.niewielkim stopniu)
Język: duński (wraz z lokalnym dialektem bornholmskim)
Języki obce: niemiecki, angielski, szwedzki (niektórzy mieszkańcy zaczęli się również uczyć polskiego)
Główne zajęcia ludności i działy gospodarki: rolnictwo, rybołówstwo, przemysł spożywczy i wydobywczy, usługi, sektor publiczny, turystyka a ostatnio - rozwój nowoczesnego przemysłu maszynowego, informacji technologii, edukacji we współpracy międzynarodowej
Podział administracyjny: do r. 2001 było to województwo (najmniejsze w Danii), podzielone na 5 gmin + Christiansø . Od r. 2002 wprowadzona została reforma administracyjna pod hasłem: "Jedna wyspa - jedna jednostka administracyjna", czyli Bornholm stał się jedną gminą regionalną (Bornholms Regionskommune) z ogólnobornholmskimi oddziałami rozsianymi po całej wyspie. I z jedynym reprezentantem administracyjnym, czyli tzw. Burmistrzem Bornholmu, którym jest obecnie p. Thomas Thors, były burmistrz miasta Rønne (socjaldemokracja).
Infrastruktura: 2 duże porty (plus wiele pomniejszych na całym wybrzeżu wyspy), lotnisko, szpital, liceum, kompleks szkół zawodowych, ośrodek badawczo-naukowy, regionalna stacja radiowa i TV.
Współpraca regionalna: Bornholm współpracuje aktywnie z innymi krajami w rejonie M. Bałtyckiego w dziedzinie edukacji, turystyki i ochrony środowiska. W r. 2002 podpisana została także umowa o regionalnej współpracy w ramach regionu EuroBaltic, m.in. z okręgiem kaliningradzkim i polskim województwem warmińsko-mazurskim. Umowa dotyczy współpracy w dziedzinie m.in. rolnictwa, nauki, kultury i spraw socjalnych.